جمله‌های خبریجملههای خبری به جمله‌های حکایت کننده از نسبتی قابل تصدیق و تکذیب ، در خارج می‌گویند. ۱ - تعریفجملههای خبری، از اقسام جمله‌های تام و مقابل جمله‌های انشایی بوده، و به معنای کلام تامی است که برای نسبت آن در عالم خارج، مابه ازایی وجود داشته باشد و ممکن است آن نسبت مطابق واقع باشد یا نباشد؛ به بیان دیگر، جمله خبری، مرکب تامی است که فی نفسه قابل تصدیق و تکذیب باشد، مانند: «ضرب زید عمروا». در کتاب « کشاف اصطلاحات الفنون » آمده است: «الجملة اما خبریة او انشائیة لانه ان کان لها خارج تطابقه او لا تطابقه فخبریة و الا فانشائیة و یجیئ فی لفظ الخبر و الانشاء». [۳]
کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، تهانوی، محمد اعلی بن علی، ج۱، ص۲۴۶.
۲ - نکتهدر این که جمله‌های خبری، مثل «یغتسل»، «یتوضا» و «یحجّ» که در طلب استعمال شده است، در وجوب ظهور دارد یا نه، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ برخی مانند مرحوم « آخوند » به وجوب و برخی به عدم وجوب معتقد هستند. [۵]
کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۹۲.
[۶]
المنطق، مظفر، محمد رضا، ص۵۱- ۵۰.
[۷]
کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۲، ص۲۲.
[۸]
منطق صوری، خوانساری، محمد، ص۶۷.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۸۵، برگرفته از مقاله «جمله‌های خبری». |